Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo – Quy trình đạt chuẩn tại Việt Nam

Đông trùng hạ thảo là loại dược liệu quý. Hiệu quả kinh tế cao nhưng rất khó nuôi trồng đạt hiểu quả cao. Để nuôi cấy đông trùng hạ thảo có dược liệu cao nhất, ta cần sản xuất theo quy trình khép kín từ khâu phân lập, lai tạo chủng giống.

Việt Nam là một trong số những quốc gia nuôi cấy thành công đông trùng hạ thảo cho hàm lượng dưỡng chất cao. Với mong muốn tạo ra loại Đông trùng hạ thảo có chất lượng “tiệm cận” với Đông trùng hạ thảo Tây Tạng, AGROTECT đã tiến hành nhiều cuộc thử nghiệm với các mức set nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, thời gian nuôi cấy… khác nhau để tìm ra công thức “vàng” hoàn chỉnh nhất.

Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo
Ảnh: Sơ lược quy trình nuôi trồng Đông Trùng Hạ Thảo

1. Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo là gì?

Từ thế kỷ 17, Đông Trùng Hạ Thảo đã được xem là “thần dược” của nền y học cổ truyền. Nhưng vì sự quý hiếm và đắt đỏ mà chỉ có vua chúa, quý tộc, thương nhân giàu có mới có “đủ đặc quyền” để sử dụng.

quy trình nuôi cấy đông trùng hạ thảo

Cho đến ngày nay, với sự phát triển của khoa học công nghệ hiện đại, nhiều quốc gia đã nuôi cấy thành công Đông Trùng Hạ Thảo với hàm lượng dưỡng chất chẳng kém cạnh Đông Trùng Hạ Thảo tự nhiên.

Đặc biệt lại có mức giá “dễ chịu” hơn rất nhiều và cách trồng khá đơn giản nên nhu cầu tự sản xuất Đông Trùng Hạ Thảo tăng để bất kì ai cũng có thể tiếp cận các dược tính từ loại thảo dược quý hiếm này.

Trên thực tế, Cordyceps Sinensis Cordyceps Militaris là hai loại Trùng Thảo có giá trị và giàu dinh dưỡng nhất. Nhưng nấm cam sâu bướm Cordyceps militaris đã được chứng minh là có thể dễ dàng nuôi trồng trong môi trường nhân tạo.

Yếu tố tác động đến sự phát triển của trùng thảo

  • Nhiệt độ môi trường: Nếu như đông trùng hạ thảo tự nhiên, lớn lên trong điều kiện nhiệt độ khắc nghiệt ở vùng Tây Tạng, thì để nuôi cấy nhân tạo thành công cần tạo ra môi trường tương tự như thế. Làm được điều này cần đầu tư phòng thí nghiệm chuyên biệt, trang bị máy móc, thiết bị hiện đại để kiểm soát môi trường tốt nhất.
  • Kỹ thuật nuôi cấy: Yếu tố này đòi hỏi cần có sự tỉ mỉ, kiên nhẫn của chuyên viên chăm sóc và phải nắm được kỹ thuật nuôi trồng.
  • Quá trình chăm sóc: Quá trình này cần có sự kiên nhẫn, tỉ mỉ, cẩn thận theo dõi từng giai đoạn thay đổi, phát triển của trùng thảo. Nắm bắt kịp thời tình huống phát sinh, loại bỏ phần kém chất lượng, ngăn chặn gây bệnh hại.
  • Chất lượng giống: Việc lựa chọn giống là yếu tố quan trọng cần được chú trọng. Giống càng được chọn lọc kỹ càng, đảm bảo khỏe, có sức sống sẽ phát triển tốt và không bị bệnh
Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo
Ảnh: Chọn giống lỏng F2 Đông Trùng Hạ Thảo

Để nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo, cần đảm bảo chất lượng của từng công đoạn. Trong đó, yếu tố cần chú trọng đầu tiên là nguồn giống chất lượng và công thức nuôi trồng tối ưu nhất.

Các lưu ý trong quá trình nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo

1. Phòng nuôi tiêu chuẩn

Phòng nuôi cấy chính là yếu tố quan trọng và cần đặt lên hàng đầu quyết định sự thành công của thành phẩm Đông Trùng Hạ Thảo có chất lượng hay không. Tại AGROTECT, hệ thống phòng nuôi trồng Đông trùng hạ thảo được chuẩn bị kỹ lưỡng từ ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm. Điều kiện đầu tiên là phòng nuôi phải đáp ứng các quy cách đúng chuẩn.

Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo
Ảnh: Phòng nuôi Đông trùng hạ thảo

Khi thiết kế Phòng sản xuất Đông trùng hạ thảo cần khử khuẩn, đảm bảo vô trùng. Phòng phải có độ sáng và độ thoáng tự nhiên để quả thể nấm phát triển tối ưu. Cụ thể:

  • Đèn sáng điều chỉnh được cường độ ánh sáng 600-1000lux
  • Máy phun sương có điều khiển độ ẩm trong phòng từ 80-85%
  • Máy lạnh và nhiệt độ phòng luôn ổn định từ 18-22 độ C.
  • Quạt thông gió để cấp và hút khí trong phòng
agrotect đông trùng hạ thảo
Ảnh: Đèn chiếu sáng cường độ 600-1000lux
Ảnh: hệ thống giàn và kệ đặt lọ nuôi

Phòng nuôi cần sạch sẽ tuyệt đối, khử khuẩn và tiệt trùng thường xuyên để tránh nhiễm khuẩn. Ngoài ra, phòng nuôi còn cần hệ thống giàn và kệ đặt lọ nuôi. Hệ thống này được thiết kế khoa học sao cho từng cây Đông Trùng Hạ Thảo đều có nhiệt độ, độ ẩm tương đồng.

2. Thiết bị cần thiết

  • Cân phân tích
  • Máy khuấy từ
  • Nồi hấp tiệt trùng
  • Tủ cấy vi sinh
  • Dao cấy số 11
  • Máy lắc
Ảnh: Máy lắc
Ảnh: Các loại nồi hấp tiệt trùng tự động

Ngoài ra còn có các dụng cụ sử dụng trong quá trình thao tác. Trong đó gồm: hộp nhựa, bình thủy tinh hợp lý, đĩa petri, tủ an toàn, Pipet, đầu típ, bình tam giác, cốc đong,…

3. Nguyên liệu để nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo

Bên cạnh giống F1, nguyên liệu để nuôi trồng Đông Trùng Hạ Thảo được chia làm 2 phần, nguyên liệu tự nhiên và nguyên liệu chiết xuất. Cụ thể:

  • Nguyên liệu tự nhiên: Nước dừa, gạo lứt, nhộng tằm, khoai tây, cao nấm men…
  • Nguyên liệu chiết xuất: Glucose, MgSO4, KH2PO4, K2HPO4, Peptone, Agar…

2. Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo – Quy trình tiêu chuẩn

Làm giá thể

Giá thể nuôi cấy đông trùng hạ thảo là hỗn hợp dung dịch chiết xuất gồm các nguyên liệu:

  • nước dừa nguyên chất
  • nhộng tằm
  • gạo lứt
  • một số khoáng chất quan trọng khác
Ảnh: Các hạt gạo cần nở đều để các sợi tơ nấm lan mạnh trên bề mặt giá thể

Giá thể sau khi được xử lý sẽ cho vào lọ cơ chất, hấp diệt trùng từ 2 – 2,5 giờ. Sau đó, đưa tới phòng lạnh, để nguội rồi tiến hành cấy giống.

Sản xuất phôi

  • Hấp dụng cụ cấy ở 121 độ C trong 20 phút
  • Khử khuẩn tủ cấy: Bỏ chai giống lỏng, dụng cụ cấy vào tủ cấy. Tiếp đó bật đèn UV và Quạt của tủ cấy trong 30 phút, rồi tắt UV để Quạt trong 15 phút.
  • Đưa giống nấm vào trong các bình cơ chất trong tủ cấy vô trùng với liều lượng phù hợp.

Ảnh: Đưa giống nấm vào các bình cơ chất trong tủ cấy vô trùng với tỉ lệ phù hợp.

  • Sau đó, chuyển chúng tới phòng tối với đầy đủ điều kiện môi trường đã được chuẩn bị sẵn và ủ kín. 
  • Ủ tối phôi đông trùng hạ thảo vào phòng. Trong điều kiện tối, độ ẩm 80-85%, nhiệt độ 18-10 độ C. Khi các các sợi nấm ăn kín môi trường sinh khối là đạt yêu cầu.

Tạo quả thể (kích sáng)

Khi các sợi nấm đã mọc dài trong cách lọ cơ chất, ta sẽ mang đến phòng chiếu sáng để kích thích tạo quả thể.

  • Nhiệt độ duy trì từ 18 – 20 độ C
  • Độ ẩm khoảng đảm bảo 80 – 85%.
  • Cường độ ánh sáng 1000 lux
  • Chiếu sáng 24 tiếng/ ngày

Trong giai đoạn này, không khí trong phòng cần được lưu thông. Người trồng cần lưu ý mở cửa phòng 2 lần 30 phút mỗi ngày, sáng sớm và chiều tối. Sau một khoảng thời gian, những ngọn nấm nhỏ li ti sẽ mọc lên bề mặt môi trường sinh khối.

Nuôi quả thể (nuôi sáng)

Ở giai đoạn này, cần có một số thay đổi điều kiện lưu trữ các lọ cơ chất như sau:

  • Nhiệt độ phòng nuôi vẫn giữ nguyên từ 18 – 20 độ C
  • Độ ẩm phòng: 80 – 85%
  • Cường độ chiếu sáng: giảm xuống còn 800 – 1000 lux
  • Thời gian chiếu sáng: 12 tiếng/ngày

Ở giai đoạn bạn vẫn tiếp tục mở cửa phòng 2 lần mỗi ngày để không khí được lưu thông. Các kỹ thuật viên cần thường xuyên kiểm tra các hộp cơ chất nuôi cấy. Bạn cần vừa phân loại, vừa loại bỏ những lọ cơ chất bị mốc, hỏng, nhiễm bệnh để cách ly. Việc này làm giảm thiểu nguy cơ lây lan sang các lọ khác. Sau giai đoạn này, ngọn nấm bắt đầu mọc dài ra và xuất hiện bào tử nấm trùng thảo.

Thu hoạch

Sau khi phần ngọn nấm chuyển sang màu vàng hơi sẫm so với phần thân là đã có thể thu hoạch. Mở bình, dùng kéo cong hoặc tay cắt ngọn nấm. Chú ý, cắt xuống sát mặt cơ chất và dùng kẹp lấy từng cụm nấm ra.

agrotect đông trùng hạ thảo
agrotect đông trùng hạ thảo sấy thăng hoa

Đông trùng hạ thảo sinh khối đủ ngày tuổi, sợi nấm cao từ 13cm, trọng lượng trong khoảng 100 – 150g, chưa bung quả thể và có màu vàng sậm đều.

Tương tự như nấm trùng thảo tự nhiên, Đông trùng hạ thảo nuôi cấy cũng có thể sử dụng với nhiều cách khác nhau. Có thể kể như: ngâm mật ong, ngâm rượu, pha trà, chế biến các món hầm,…

3. Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo – Các cách bảo quản

Sấy khô thăng hoa

Sau khi lựa chọn sản phẩm đạt tiêu chuẩn, sản phẩm được đưa đến buồng sấy khử trùng. Dụng cụ chuyên dụng cần được khử trùng đảm bảo.

Nấm đông trùng đạt chuẩn sẽ được sấy khô, bằng một trong 2 phương pháp sấy nhiệt và sấy thăng hoa. Nhờ phương pháp sấy thăng hoa đạt chuẩn HACCP – quá trình làm khô nhưng vẫn giữ được các dưỡng chất mà không bị nhiệt ảnh hưởng.

Ảnh: Thiết bị sấy thăng hoa

Ngâm rượu

Trên thực tế, không có sự khác biệt nhiều về công dụng của rượu đông trùng hạ thảo khô và tươi. Có chăng sự khác biệt nằm ở mùi vị của rượu. Tùy vào khẩu vị cũng như mục đích sử dụng, người dùng có thể lựa chọn loại thích hợp.

  • Loại đông trùng hạ thảo tươi khi ngâm rượu thường cho mùi dịu, vị ngọt hơn và giữ được nhiều hoạt chất gần nhất so với đông trùng hạ thảo. Loại rượu này thời gian sử dụng cũng ngắn hơn so với ngâm đông trùng khô.
  • Loại đông trùng hạ thảo khô thường có mùi hơi hắc. Đông trùng hạ thảo khô thường được sấy ở nhiệt độ cao nên có thể sẽ làm thất thoát một số thành phần dinh dưỡng. Loại rượu này có thời gian sử dụng dài hơn.

4. Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo – Mua bán phôi giống ở đâu?

Hiện nay trên thị trường có nhiều cơ sở cung cấp phôi giống đông trùng hạ thảo. Cần cân nhắc để lựa chọn những địa điểm uy tín:

  • Chất lượng phôi: Mọc đều, màu vàng cam đẹp, không hỏng hóc và nấm mốc.
  • Giá thành: Hợp lý đi kèm chất lượng.
  • Dịch vụ: Tư vấn nhiệt tình, chu đáo từ kỹ thuật (trang thiết bị, môi trường) đến chuyên môn (quá trình phát triển của phôi giống).
QUẢ THỂ nấm Đông Trùng Hạ Thảo tươi
  • Đóng gói và vận chuyển: Quy trình đóng gói kỹ lưỡng, hạn chế tối đa rủi ro. Nhiệt độ quá cao, va chạm dẫn đến đổ vỡ,..

Bạn có thể tham khảo các cơ sở nuôi cấy đông trùng hạ thảo thành công tại Việt Nam. Hoặc tìm kiếm các trang trại thực tiễn để học hỏi và đúc kết kinh nghiệm cho bản thân trước khi thực hiện.

5. Nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo – Quy trình tại AGROTECT

Để hiểu thêm về nuôi cấy đông trùng hạ thảo chất lượng cao, bạn hãy liên hệ tư vấn miễn phí tại đây . Mong rằng bài viết này đã đem lại cho bạn nhiều thông tin hay và bổ ích về cách nuôi cấy Đông Trùng Hạ Thảo tại nhà. Chúc bạn sẽ thực hiện thành công!

Thông tin liên hệ:


AGROTECT là đơn vị cung cấp các dịch vụ Đông Trùng Hạ Thảo toàn diện từ khâu nhân giống, nuôi trồng và xử lý sau thu hoạch. Toàn bộ quy trình sản xuất đông trùng hạ thảo vận hành mô hình khép kín đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm, nhằm an tâm hơn trong quá trình sử dụng.

AGROTECT hy vọng bạn sẽ thành công với dự án nuôi cấy đông trùng của mình. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc, đừng ngần ngại đặt câu hỏi cho ngay chúng tôi tại đây để được tư vấn và giải đáp sớm nhất!

Share via
Copy link
Powered by Social Snap